Heading Shown here
War ɓeyden anndl men dow
balndi Fulɓe
Balndi Fulɓe
Piyuki foondol 2015 –10— Ɗereeji 100
© 2015 Yusuf Habu Na’ango e Adamu Siwto
© Diidi: Renée C. Wenger, winnduɓe e SIL Int’l Lit. Dept.
Fulfulde Litercy Promotion Project (FLPP)
Ngam koo moye Pullo haani jannga !
Balndi Fulɓe
Pullo Feway ammaa wonnataa fewre
Kawtuɓe Ko Winnda
Yusuf Habu Na’ango
e
Adamu Siwto
War ɓeyden anndal men
dow balndi Fulɓe
Ko Deftel Neˈel Saawi dow Blndi Fulɓe:
1. Hkkiilo …………………………….
2. Nyeeruki Kuul …………………
3. Kmmunde ……………………….
4. Hli Boɗɗum …………………….
5. Goon …………………………….
6. Jonnde Jm ……………………….
Hakkiilo
A ɗon waal yeeso, ɓaawo e firto.
A femmbata goɗɗo to o wallaaɗon.
A yahataa cangol nden lootira juuɗema e toɓɓel ndiyam.
Arɗiiɓe njawayii, nden boo sakitiiɓe neeɓayii.
Ɓellere maru hoppandu.
Ɓinngel yettata ɓinngel.
Bu’e takki laral.
Camnungu woni ɓurdungu.
Cottaandi saalake awdi.
Dawuɗo no hissay naange.
Ɗowdi duɓɓi sey goɗɗoɗo bototoondi.
Ɗowdi irtake, to njaɗaafu ndi tokkete.
Ɗam lammataa ɗam daɗɗaakaa.
Ɗon to ngol sewri ngol ta’irta.
Ɗoydi /ɗowdi duɓɓi.
Ɗu’um ma ɗum mbbaaba tan, joomu mbabba
warayii taw non.
Ɗuwaki nde heltata, ndikka towruki daga
arannde.
Gonndal kedde luwe.
Gikku marori amma hakkiilo nyebbe.
Gikku diidol tepaare.
Gite nyamata amma e ɗe anndi ko reedu
hari.
Gonndal kedde luwe.
Haɓɓirndu ɗaaɗi maaru.
Hakkiilo yi’ata, gite boo ɗum ndiyam meere.
Hannde tan waddi ngel walaa baaba.
Hocca koyngal ŋncira gite.
Hoolo njumtaaɗi.
Jonnde mere hokkataa korɗo reedu.
Jooliiɗo koo laɓi hokka nanngay.
Jukkungu jokkaɗi na puccu.
Juulirde pobbi, waane lahooji/dawaaɗi njaha.
Juutuki wicco, no ɗɗ fuu yɓyno.
7
Kɓɓuɗo mwndu, knum 1ttt/1stt/1rtt
ndu.
Ko henndu wddi duluuru ɓofti.
Ko honnduko ydi hɓɓi, junno 1rtt ɗum.
Ko n swi n luuɓt /hcct.
Ko 8kki mbe’ no 8kky mbl.
Koɗo koo wrdi e leeso, o kootoow.
Mrt horde kooli nul.
Mwɗo e tuut mm wolct.
Mbbb wti puute nde’i.
Mbe’ meeɗyii hɓɓuki mbe’.
Mo Allh hokki ɓuri mo bb
hokki.
Mornɗi bee tenɗi.
8
Morti do’i ɓuri do’i mortyi.
Nnem n pur, skko bde piyiin.
Ndikk well e dow weelo.
Ndiym loott ɗowdi/mbeelu.
Ndiym powɗm n ɗum 1jjirde pɓi.
Ne nsti coe lmiiɗo.
No jmnu wylitori fuu, nyll tkkt
lhooru/rwndu/ kuttiru/ɓoosru.
Noppi ɓurt hoore.
Nowru woɗɗ hoore.
Nylluk wlyi.
Nyebbe bumɗo nde o’o kukkt.
Nyolyi wi’ hccy.
O ɓke moo8unl.
9
O jonni nde ɓenndyi.
O nymi nl ɓork.
O teeni nl nyuu8i.
Pewɗm nortoojm.
Sollre kosɗe ɓurii sollre pooɓe.
T hipputu hippiinde.
T ommbutu ommbiinde.
T wmtu nl wmtk.
Tku joo bone hopp.
To sppm heftyi, ko lojm heftt.
To ndu wuu1 ndu ŋoht.
Towndu towndu.
To ndi minyi ndi rimndt.
To myo hɗi huuluo, no hɗt so’ki.
10
Tulluk wli ysi.
Wri nnk, hooti yi’k.
Bkk ooro tuut knŋeeri.
Nyeeruki Kuul
Ɓrki beembl, hrnt beelɗo.
Ɓro wemne jom hllune.
Beelɗo jlt fuutere dottowo nyiiri.
Belɗum jlni ujjo nder mbeebl.
Ɓinnel oodunel conndi, hio ydu
mwɓe.
11
Ɓokki rimi nynde wy moodibbo dnyi ujjo.
Bu’ɗe m ɓostk ccu bu’eteeɗe.
Cɓɓulle ɓenndi bɗi mbumi.
Cuule pddi crol.
Debbo ɗum orko, swru tn woni o jotko.
Deenowo hittorde ko wɗt e lonnere?
Doudu 1ɗɗn.
12
Donnl kusel teddnt fowru.
Dowru mjjt nyk mum.
Ɗuuɗuɗo meetu/hl no
yoɓy nymnde
mmmum.
Gooto mo sollre.
Gynko nyiiw hult nyiiw.
Hrnnde humto hewtt mwri.
Hrnnde krɗo nft beelɗo.
13
Hiinde deft welko.
Hoyɗi e ɗon nym, hrnt beelɗo.
Huuduure fowru h smmm ymɗitt.
Joomu conndi knum deft nyiiri.
Joomu puccu wi’i nu wt hkko
b’onoowonu.
14
Joorunl ɗum huɓɓirt hiite.
Junno wuddo nynyt
ɓwo.
Krɗo e nndi ko beelɗo wontidiri.
Ko njr njumri sey to yri
1ɗeeki.
Ko ndnew nymi hisi, ɓleew to nymi no
wty.
Ko puccu wt, nyll/dutl e heɓ tewu.
Ko tuɗo htinirde lootki (sbulu) ndnye,
nyll e rnni mum.
Ko welnn fuu no wely.
Koo moye huwi non no yiɗiri, heɓɓt ko yiɗi.
Koo moye wɗɗi / mi puccu suuno, o
15
jippoto wuro semteende.
Koyɗe e suuti /siwti mm ɓernde suutki/
Siwtki
Koyɗe mbumɗo somt peki/ferki.
Lelw dot nden ɓiyum ld.
16
Luttnɗo nyiiri monnnt /tikknt
lonnere.
Meerejo luwl mbɓttu, sewi tuft/yuwt
ko leeɓol.
Mo eeryi myo hm8t buute.
Mo hryi hrnt.
Mo munynyi curɗe jokktko
8ulɓe.
Mo so’’yi ɓdiiɗi so’’y
dyiiɗi.
Ndiym ɗm ɗum toroyi, loott hoore
nyiiw.
Ndiym wrt ɓii linnu.
Nyki njrti njumri mum.
17
To hpdy e iyeende to sey tdonoɗ
m88ere m.
Wicco neeloob wɗɗni leydi.
Broowo yiɗ 8reeki.
Kmmunde
Allh mɓɓt fl.
Allh wijt wijye meere.
18
Do myde/ wde, suuɗo to yennnde.
Dnyuki meerejo, ndikk rufuki reedu.
D wyilɓe ɗyi femmborki, hore jiwl
e femmbi.
Diilye mwri wtt hikk.
Ɗokko yettt Allh sey to o yi’i bumɗo.
Dow kyeejo semt, ndikk lhir heɓ koɗo.
19
E mnnu ni nyiiw ɓuri mboj, mm n’
wluuki e ldde.
Fiy do nɗum orku.
Heccere rti ɓenndunde ynoyki.
Kyɗiniiɗum, neeloob nder holbru.
Kokku ɗom kroori, hɗt ɗum lrl.
Kokkuɗom seɗɗn hnnde, jno no hokkete
ɗuɗɗum.
Bumɗo mo pinri.
Nm dutl/ciill 1iri hɗt buubel m
1ir.
Pllndi hult luuro lel.
Tllotoonl moo8t.
Wl ko nne wwdi bee luttnl hiite.
20
Hli Boɗɗum
Cobbl ɗotti kosm.
Colli nnnduɗi pirdt.
Dɗɗo colli n’ ɗum duujiije.
E mi yiɗi nymuki mm mi yiɗ
nymeeki.
Gootl kuɓɓoowl.
21
Kodde nni lmɗm.
Mbbb hootni tllorde mum.
Moye foti wi’ hoore inn/dd lmiɗo e
woodi tenɗi?
Muusuru e nndi to wst bu’.
Ntti hoccyi hisnt ujjo.
Nyki piɗi metoowo e ɗemnl.
Ŋtiiym e moɗiiym nnnd.
Fe’irde semtt koynl joomum.
22
Puutuɗo monnt nnuɗo nde.
To 1yi neɗɗo t’ hɗumo woyuki.
To yh t’ yejjutuu ldiino.
To bumɗo wi’i no dwy, to sey to ɗowwowomo
jɓi.
Goon
Allh hoost semmbe kohi hokkit bbmmbi.
A nymt nyiiri pus le’l.
Bone hnnde hkkiilo jno.
Bumɗo ɗowt bumɗo sey ɓe fuu ɓe njn to
nyk.
Chu hɗt risku.
Bb fuu e bb mum.
23
Bkkiiɗo nl ɓoosru senndirk bee
wi’eeki 8!
Bojel monnnyi piɗɗo nel b bkkiiɗo nel.
Dwɗo hisy nne.
Donnl fuu e tekkere mum.
Ɗon to ko wuurori joode cimtirt/ndu1rt.
Ɗoyɗi kennyiti bumɗo.
Ɗuuɗuki jynol wɗt ɓumɗo yi’.
Ferere bu’e nwyii mm ɓernde metti.
Fewre te’nte mm fewre joɗɗint debbo.
24
Gynko colli 8ittt swru.
Hitere holltke ɗoynol.
Hiite jnyirtke h ne nyɗiri.
Hokkee slo/wny, nden ld wujj.
Honnduko koɗo ɗum mbu.
Honnduko t8t dnde.
25
Hulu neɗɗo mbl do, hulu Allh
mbl ɗni.
Jwiiɗo/Jwɗo no lewru drori, sey 8ent
mo’in ndu.
Jornl nndi ko keccl wonndi mm keccl
nnd ko jornl wonndi.
26
Junno meere jnyt hiite.
Keɓɗo nne fuu liiry.
Kecci twti 8ki.
Ko ɓernde yiɗi doole ɓnndu jo.
Ko henndu wr m twi blol e dimbo.
Mboown ɓurii mboftinteen.
Mo Allh sowni wuttt.
Mo Allh wujni nebbm, yoort/ Furɗt.
Mo eɗɗl mriywo/mrw nnt wɗu
munyl.
27
Mo nymyi lrl, tuutt s.
Mo resyi hocct.
Mo wl ɓinnel sltkoo / wnyt ɓii
jluujo.
Muusuuru e nndi to wst bu’.
N’ koo ndeye iyeende toɓt.
N’ no o myu, hɓe mbrimo.
Nm sll fowru seeki, kutiiru/lhooru/
28
rwndu jlt.
Nsk fewre lut.
No ɓirɗm mbbb hlliri fuu, hɗt ɓinnel
m musinɗm.
No neɗɗo woodiri suuno fuu, o moɗt ɗemnl
mko.
No smmeere wri mwniri fuu, h 8ommbl
nde 8iwoyi.
No tuere neeɓiri nder ndiym fuu, nde wrtt
linnu.
R mukk, ɓuri r wkk.
Sbbu fmɗt, leeɓol yewi nyiindere.
Stuo buutol hɗt srol.
Skkin 8iyl cenndir bee buubi.
29
T’ dr dow lisl, nden pe’’nl.
To sppm n n lojm.
To wwi ndiym to wwt loope.
To i’ewl tu1 ɗon ɗum fuccitt.
To bmmbɗo ili k mbu 8mtke.
To mbu weli nu ɓdke pusuo.
To oɗɗo wi’i, hko wl, to o heɓɓi nyiiri.
To nyoli hccy.
Towɗo nnd nol woɗɗi.
To wnyi n juult hɓy n sulmtko.
To woodi ko hoore n1rt fuun y woodi ko
pooɓe n1rt hirn.
To woowuki e nf, d ndiym deft linnu.
To yoofni ɗiɗi woote reeny.
30
Wl to bojel ydt bee jrl.
Jonnde Jm
A wnyt loonde nden mbi’ yiɗi
kowoni nder myre.
A yi’t nyiiw dow hoore mɗ sey
tennu dow hoore oɗɗo.
Ɓernde wl 8ii8l.
Doole nymd luumo e nnyo m.
Fowru woyi mbe’ mjji.
Hllunde wl bb.
Henndu moore ndiym snc.
31
Hokke junno nnn soɓɓundu.
Hoolre wooɗ nde ni kosm wri ne nden
boo 8ommbl de1 smmeere.
Hoore jwnl fmɗni cbbi tti.
Hoowure no hlliri fuu hɗt pllndi
moɗuo ɗum.
Jiwl konu nymy pullo nymy kɗo.
Ko nymi wndu ɗlt lhoru/rwndu.
Ko semtirt bnndirwm, knjum o
jlortom.
Ko wuli fuu no feewy.
Lelellu myiri mone linnu.
Monnere pɓi hɗt ndiym nyeɗeeo.
Muyɗo yo nfɗo.
32
Nno loot nymo, nymo loot nno.
Neɗɗo o’oto nymt luumo.
Nyiiri e surt bkke e curt.
Ŋtundu bu’i ŋtndu bu’i.
Rimune e wli dimnel e wli.
To cbbi e kool mo88e ɗi njoɓt.
Sumpo to koyki woni.